Dymy nad Birkenau

Tytuł artykułu jest tytułem książki Seweryny Szmaglewskiej, opisującej ludzkie tragedie w niemieckim obozie koncentracyjnym w Oświęcimiu – Brzezince. Z pozycji świadka w sposób bardzo obrazowy autorka opisuje życie, śmierć i wydarzenia, w szczególności w obozie kobiecym, w latach 1942 – 1945. To lektura obowiązkowa.

            27 stycznia 2023 roku była obchodzona 78 rocznica wyzwolenia KL Auschwitz – Birkenau. Jest to też Międzynarodowy Dzień Pamięci o Ofiarach Holokaustu. Na uroczystość nie została zaproszona delegacja z Rosji w związku z agresją na Ukrainę, o czym w swoim przemówieniu wspomniał dyrektor muzeum w Oświęcimiu dr Piotr Cywiński.

            O tych tragicznych wydarzeniach jest napisane i udokumentowane bardzo dużo i ja nie napiszę niczego nowego. Chcę tylko zauważyć i zwrócić uwagę na to, że mimo tak straszliwych wydarzeń w historii sprzed osiemdziesięciu lat w Europie, dalej odradzająca się hydra w postaci Rosji, zabija i eksterminuje, w tym przypadku, naród ukraiński. I pomyśleć, że to Armia Czerwona wyzwalała w 1945 roku obóz w Oświęcimiu.

            Bardzo polecam tę książkę, choć opisuje rzeczy straszne, dla nas zupełnie niewyobrażalne. Przepisuję z niej tylko dwa fragmenty, ale cała książka opisuje podobne wydarzenia w szczegółach, niejednokrotnie z podawaniem personaliów. Bardzo to wszystko przejmujące:

           

„ … pozostał w pamięci tak jak rampa, przez którą płynie nieustannie tłum ludzi każdym krokiem bliższych śmierci, jak słup dymu, w który się zmieniają.

Żydzi, którzy w czasie selekcji zostali skierowani w prawo, idą wprost na śmierć. W chwili gdy dłoń esesmana wydaje na nich wyrok, w komorach gazowych wentylatory i drzwi stoją już szeroko otwarte wpuszczając świeże powietrze. To dla nich przygotowuje się miejsce. Ludzie ci już wkrótce zostaną wpuszczeni do wnętrza, nie będą długo czekać na swój los, najwyżej kilka godzin, dopóki komory gazowe nie zostaną opróżnione z poprzedników.

Idąc rampą na prawo staje się wkrótce przed krematoriami I i II, które wznoszą się naprzeciwko siebie po dwóch stronach drogi.

Kwestia przypadku decyduje, do którego z nich się wchodzi, a zresztą, czy to już nie całkiem obojętne? Lecz idący drżą z obawy; żeby się nie rozdzielić, żeby do jednego budynku wejść razem, i w tym celu matki z córkami, ojcowie z synami trzymają się blisko siebie.

Bo oni nie wiedzą o tych budynkach, których kominy dymią, tego, co my wiemy. Nie wiedzą, dokąd wchodzą. Wielkie, nieprzeliczone tłumy wprowadzono w błąd.

Jak opowiadają elektrycy, często przekraczający te progi służbowo, przedsionek krematoryjny jest czystą salą, w której jak w kabinie okrętowej nie ma przedmiotów ruchomych. Wszystko jest mocno przytwierdzone. Pod ścianami stoją metalowe ławeczki jak w poczekalniach lekarskich. Wielkich rozmiarów czerwona strzałka umieszczona u wejścia do długiego korytarza ma pod sobą napis w kilku – sześciu, zdaje się – językach: „DO KĄPIELI I DEZYNFEKCJI ODZIEŻY”. W tym przedsionku ludzie rozbierają się składając porządnie swoje rzeczy, do których mają nadzieję wrócić za chwilę, następnie wziąwszy ręczniki i mydło z rąk Żydów zatrudnionych tu jako Sonderkommando, uspokojeni otrzymanymi przedmiotami, idą długim korytarzem wiodącym do „kąpieli i dezynfekcji odzieży”. Wchodzą do olbrzymiej sali, w której nie ma nic, prócz zamkniętych w tej chwili otworów przypominających wentylatory. Lampy elektryczne wmontowane płasko w sufit. Gdy drzwi za ostatnim z tej grupy zamykają się, z górnych otworów sypią się niebieskie grudki. To jest gaz – CYKLON.

Nie, to nie takie proste umrzeć w gazie, ta śmierć nie następuje szybko. Jest rzeczą ogólnie wiadomą, że ze względu na wielką liczbę ludzi, których Niemcy zamierzają wygubić gazem, a może z innych jakichś przyczyn, robi się oszczędności przy gazowaniu. Duża dawka Blaugazu (cyklonu) zabiłaby natychmiast, lecz ta, jaką dają, pozwala konać powoli.

Elektrycy, którzy wchodzą tam czasem natychmiast po otwarciu drzwi, widują pozy świadczące o walce, o rozpaczliwych wysiłkach, widują ludzi, którzy po stosie innych wdzierali się na ścianę i tam kończyli z oczyma wysadzonymi na wierzch, z rozdętymi brzuchami, z grozą w postawie i obliczu.

Czas, jaki im zostawiono od chwili zamknięcia drzwi, jest dość długi na to, żeby zdążyli uświadomić sobie, że to chwila śmierci, że to podstęp, ze strony Niemców – i zdrada ze strony więźniów, pracowników krematoryjnych.

Śmiertelny krzyk, wydawany z całej mocy organizmu, ostrzegawczy krzyk dla współbraci, którzy idą za nimi – nie wydobywa się na zewnątrz. Pozostaje tylko upiornym rozwarciem ust, które zastygły w bezruchu.

Komory gazowe pracują znacznie szybciej niż piece krematoryjne. Mimo, że płoną dzień i noc, że auta ciężarowe pełne brykietów i drzewa przyjeżdżają ustawicznie, mimo uruchomienia prowizorycznych dołów w lesie, w których pali się wiele ciał równocześnie – palenie nie może nadążyć gazowaniu. Układa się więc w pobliżu krematorium stosy rozdętych ciał, które pęcznieją coraz bardziej, i spala się je stopniowo, w miarę możliwości.”

 

I następny fragment:

 

„- Los! Alles raus! Alles raus! Sofort austehen und raus!

Przerażenie. Komendant obozu Kramer i jego szofer. Obaj krzyczą. Dłonie usiłują coś chować, usiłują zebrać odzież, lecz wtedy szofer chwyta wpół pierwszą z brzegu kobietę i rzuca ją w drzwi. Słychać w ciemności chlupnięcie błota. Komendant obozu kopnięciem wyrzuca następną, która zeskoczyła na ziemię i stojąc w koszuli usiłowała włożyć buty. W koszulach na deszcz! W koszulach na deszcz! O to właśnie chodzi. Na tym polega plan zabawy. Tysiąc kobiet wyrwanych ze snu, bosych i nie ubranych stoi w ciemnościach przed barakiem. Kramer z szoferem wpadają w tę gromadę pełni wściekłości i rozbestwienia. Sztuką jest uniknąć ich ciosów, kopnięć i szarpań.

- Zu funf! Zu funf! Und Hande hoch!

Kobiety klęczą w błocie. W bloku odbywa się jakaś bezsensowna rewizja przeprowadzana przez funkcyjne, które wszystko, nawet odzież, nawet żywność wyniosą do Bekleidungskammer. Kramer chodzi pomiędzy klęczącymi piątkami wyrównując kopnięciem szeregi i pilnuje, żeby żadna z kobiet ani na chwilę nie przestała trzymać rąk do góry.

Cały obóz kobiecy nie śpi.”

 

Do czego jeszcze zdolny jest człowiek? I czy to jeszcze jest człowiek? Czy była kara za takie nieludzkie postępowanie? Nie we wszystkich przypadkach. Tacy ludzie po wojnie pełnili nawet poważne funkcje w administracji niemieckiej, a teraz te historie się rozmywa. Nie mówi się o Niemcach, ale o nazistach, a ci z kolei usprawiedliwiali się, że tylko wykonywali rozkazy.

Miałem sąsiada w klatce, który był w obozie w Oświęcimiu. Był wtedy nastoletnim chłopcem. Nasze kontakty ograniczały się do kurtuazyjnych „dzień dobry” na klatce, czy przed blokiem. Nigdy nie miałem odwagi zapytać o tamte wydarzenia, ale i zdawałem sobie sprawę z tego, że byłoby to nietaktem. Czasami ni stąd ni zowąd wykrzykiwał komendy w języku niemieckim. Obóz koncentracyjny trwał w nim przez całe życie. Od tego nie potrafił się wyzwolić.

Na świecie jest niespokojnie – Ukraina, Syria, Liban, Iran, Rosja, Korea Północna, Palestyna, Izrael, Somalia, Wenezuela, Haiti, Tajwan – wszędzie wojna, albo wojenne napięcie.

Czy długo to wytrzyma? I Co dalej?

(zdjęcie z Internetu)