Jan Hempel

Pisząc o Janie Hemplu, który jako komunistyczny, robotniczy działacz, ma swoje honorowe miejsce w naszym hajmacie, wiem, że nic o nim nie wiem. W szkole nie uczyli, a pociągu do studiowania życiorysów wszystkich pozostałych komunistów tych polskich i tych zagranicznych, jakoś nie miałem. Tym czego dowiedziałem się z Internetu dzielę się z Czytelnikami.

W opracowaniu napisane jest, że był przyjacielem Bieruta (w niektórych, że nawet jego nauczycielem) i mimo, że Bierut to mój imiennik (ale ja mam imię od Bolesława Chrobrego, oczywiście), jego przyjaciele tak onegdajsi jak i obecni mnie nie interesują.

Swoją drogą, jak się czyta życiorys, to żeby swój swojego zaciukał!, to jest nie do pomyślenia, ale może wśród tamtejszych komunistów tak było?

I dlaczego podszywał się pod św. Jana Bożego? – to nie wiem. Może chciał się nawrócić?

Hempla w Bielawie nie chcę, wolę ulicę ceglaną, albo nawet pustakową.

Życzę miłej lektury.  

Jan Hieronim Hempel, ps. Jan Bezdomny, Jan Boży, Jan Wolski (ur. 3 maja 1877 w Prawdzie, zm. 2 września 1937 w Moskwie) – polski marksista, publicysta, filozof i działacz spółdzielczości, członek PPS-Lewicy, PPS i KPP, brat Wandy Papiewskiej.

Życiorys

Syn agronoma Józefa i Heleny z Krzyżanowskich. Po ukończeniu w 1895 roku szkoły rzemieślniczej był ślusarzem, a następnie technikiem melioracyjnym i technikiem mierniczym. W młodości aktywny wolnomularz, działacz lubelskiego środowiska spółdzielczego i bliski przyjaciel Bolesława Bieruta. Od roku 1910 redaktor "Kuriera Lubelskiego"; pisywał również do "Nowej Gazety", "Kuriera Łódzkiego", "Krytyki", "Widnokręgu" i "Zarania". W 1911 roku wydał w Bielsku napisane przez siebie w Paryżu Kazania piastowe. W okresie poprzedzającym I wojnę światową pozostawał pod silnym wpływem anarchizmu, posyłał korespondencję do anarchistycznej "Sprawy Robotniczej", przełożył też wówczas Pomoc wzajemną Piotra Kropotkina, wydaną drukiem w 1919 roku. W 1914 roku wstąpił na krótko do Legionów. Jesienią 1918 roku został współredaktorem organu PPS-Lewicy "Głosu Robotniczego". Od 1920 roku członek PPS, działacz Uniwersytetu Ludowego. Redaktor Kultury Robotniczej, pisma związanego z KPRP/KPP (później redagował jej kontynuacje: "Nową Kulturę" i Dźwignię, oraz współredagował Miesięcznik literacki). Prezes kierowanej przez komunistów Spółdzielni Wydawniczej "Książka" i współzałożyciel Warszawskiej Spółdzielni Mieszkaniowej. Współzałożyciel i wieloletni działacz Stowarzyszenia Wolnomyślicieli Polskich. Od 1922 roku działacz KPRP/KPP, uczestnik jej II Zjazdu w 1923 roku i kandydat do Sejmu z jej ramienia w 1922, 1928 i 1930 roku. Pracownik Komitetu Dzielnicowego (KD) KPRP, kierownik Wydziału Spółdzielczego KC KPP, członek Wydziału Rolnego KC KPP, członek, a następnie kierownik Wydziału Sejmowego, członek Centralnej Redakcji i kierownik Wydziału Kulturalno-Oświatowego. W 1927 roku został członkiem tymczasowego Sekretariatu Krajowego KPP. Od 1924 był żonaty z członkinią KPP Anną Wilczek-Habelską.

W maju 1932 roku wyjechał do Moskwy, gdzie został redaktorem polskojęzycznego czasopisma literackiego "Kultura Mas", publikował także w "Trybunie Radzieckiej" i brał udział w tłumaczeniu na język polski dzieł Lenina. W ramach czystek stalinowskich został aresztowany 19 stycznia 1937 roku. 2 września został skazany przez Kolegium Wojenne Sądu Najwyższego ZSRR na karę śmierci za zdradę ojczyzny i uczestnictwo w terrorystycznej organizacji kontrrewolucyjnej oraz tego samego dnia stracony. Zrehabilitowany 25 kwietnia 1955 roku.

Władysław Broniewski

Magnitogorsk albo rozmowa z Janem

·          

·       Siedzę z Janem w trzynastej celi
na Ratuszu, pośrodku miasta,
trzy dni temu razem nas wzięli,
posadzili, trzymają, i basta.

Na podłodze sen nasz nielekki,
zupę dali, że pies jej nie zje,
Jana chroni pancerz dialektyki,
mnie- leciutki obłok poezji.

Smród, robactwo, ciężkie chrapanie...
Ano- różnie w życiu się darzy.
Ktoś nabazgrał węglem na ścianie:
"Niechaj żyje walka piekarzy!"

Ja-cóż? Gwizdać! Siedzę od piątku,
mogę siedzieć tak choćby miesiąc,
ale Jan ma katar żołądka,
no i lat bez mała sześćdziesiąt,

trzeba jego hartu i woli,
żeby ważyć to sobie lekce,
no bo człowiek, gdy go brzuch boli,
zapomina i o dialektyce!

Siedzę, siedzę, liczę godziny,
Jan się zdrzemną, o ścianę wsparty,
nad globusem jego łysiny
zaświtało kwadrans po czwartej.

Stęknął, ockną się i beztrosko
wyprostował zgarbione plecy:
"Wiesz- powiada- w Magnitogorsku
dziś ruszają dwa wielkie piece..."

Świt był szary, pełznął niechętnie,
jakby mieli co zarżnąć nad miastem,
i myslałem sobie: "Jak pięknie
w tej parszywej celi trzynastej."

I o Janie myślałem jeszcze,
i gdzie Rzym, gdzie Krym, a gdzie Polska,
i płonęły w śledczym areszcie
wielkie piece Magnitogorska.